Yapılaşmaya açılacak yeşil alanlar söz konusu olduğunda “Ağaçların başka bir yere taşınacağı” sözünü son günlerde özellikle AKP politikacıları ve belediyelerinden sıkça duyar olduk (İstanbul'a yapılacak 3. Havaalanı, üçüncü Boğaz Köprüsü, Ankara da Gazi Çiftliği vb ile ilgili olarak) . Bu söylem özellikle politikacıların ve Belediye Başkanlarının, yeşili koruma gayretinde olan halka karşı başvurduğu başka bir aldatmacadır.
Bu konuyu bir uzmanına soralım dedik. Bahsi geçen konu Orman Mühendisliği disiplinin ana konularından biri. Bu konuda görüşünü sorduğumuz Ege Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı bölümünden emekli olan meslektaşımız Prof. Dr. İlçin ASLANBOĞA'dan öğrendiğimiz bilgi aynen şöyledir:
Sağlıklı yetişkin bir ağacın taşınacağı yerde sağlığını ve kendinden beklenen ekonomik, ekolojik ve estetik işlevlerini sürdürebilmesi için "tacı hacmindeki" kök sistemiyle birlikte taşınması gerektiği düşünüldüğünde bunun ne denli zor, zahmetli, bilgi ve donanım gerektiren bir iş olduğu tahmin edilir. Örneğin 6 m. Taç çapındaki yetişkin bir ağacın taşınması söz konusu olduğunda girişimcinin önce şu soruları yanıtlaması beklenir:
- Taşınması düşünülen ağacı yaşamı süresince seyretmiş, gölgesinde oturmuş, ürettiği temiz havayı solumuş olan çevre halkının yitireceği bu değerler hangi yöntemle karşılanacaktır.
- Taşıma külfetine katlanmak göze alındığına ve bir ağacın olumlu etkilerinden başka bir alanda uzun vadede yararlanmak amaç olduğuna göre, en az 40 m2 genişliğinde (bu genişlik taşınacak ağaç sayısıyla çarpılabilir) yapılaşma girişimlerinden yasal olarak korunmuş, bir açık alan var mıdır?
- Ayrıca taşıma sonrasında kaybettiği kök oranında rüzgara karşı direncini yitirmiş olan ağacın birkaç yıl boyunca gergi telleriyle toprağa bağlanması zorunluluğu nedeniyle bu süre içinde ağaç altındaki trafiğin engellenmesi söz konusu mudur?
- Taşınacak alanın yetişme ortamı özellikleri (iklimi, toprağın fiziksel kimyasal özelikleri, su varlığı, güneşlenme durumu, vb.) uzun yıllar yaşamış olduğu ortama uygun mudur? Belki birkaç ağaç için koşulların bazılarının ıslah edilmesi söz konusu olabilir, ancak binlerce ağaç için bu uygulama amacını aşan ütopik bir yaklaşımdır.
- Yaşlı ağaçların kökleriyle taç hacimlerinin uyum içinde olduğu bilinir ve eşit hacimlerde olduğu varsayılır. Bu varsayıma göre 6 m. Taç çapında ve 6 m. Boyunda bir ağacın en az 20 m3 hacminde kök sistemi olmalıdır. Girişimci bu sistemi kökleri saran toprağı dağıtmadan kaldıracak, taşıyacak, yeni yerine dikecek bir güce ve teknik donanıma sahip midir.
- Genelde bu hacimdeki toprağın taşınması çok güç olduğu için kök sisteminin küçültülmesi yöntemine başvurulur. Ancak kök-taç dengesini kurabilmek için tacın da en az bu oranda küçültülmesi gerekir ki ağaç yaşamını sürdürebilsin. Bu durumda ağaç yaşasa bile estetik ve ekolojik etkilerini küçültülen tacı oranında uzun yıllar süresince yitirecektir.
- Ağaç taşıma gündeme geldiğinde belediyeler adı Transplanter olan bir araca güvenirler. Gerçekte bu araçlar, kepçeleri ile 2 m derinlikte topraklara girebilir ve belirli boyutlardaki ağaçları en fazla 2 m3 hacmindeki toprakla beraber taşıyabilirler. Bu durumda hem taşınacak ağacın bulunduğu yerde hem de dikim yapılacak alandaki toprağın engelsiz bu derinlikte olması gereği şüphesizdir. Transplanter’ler Kuzey Avrupa ülkelerinin derin aluviyal topraklarındaki fidanlıklarında yaşlı fidan taşıma (repikaj) amacına göre tasarlanmıştır. Bu aracı satın alan ve deneyen pek çok belediyemizin ülkemiz koşullarında başarısız olduğu da gerçektir.
Ormancılık ve Peyzaj Mimarlığı terminolojisinde böyle bir uygulamanın adı “ Ağaç Taşıma” değil “Transplantasyon” dur. Organ nakillerindeki bilgiyi, titizliği, özveriyi ve uzun süreli bakımı gerektirir. Buna rağmen ancak belirli ağaç türlerinde, uygun koşullar var olduğunda ve uygun teknik donanım sağlandığında başarılı olabilmektedir. Yüzlerce ağacın bir çırpıda başka yere aktarılması hayalden öte bir şey değildir.
Kamuoyuna saygı ile duyurulur.
18 Haziran 2013
TMMOB ORMAN MÜHENDİSLERİ ODASI İZMİR ŞUBESİ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder