Öncelikle tel kendisi tam boy olarak titreşir, buna 1. Armonik deriz ki telin ana ve en kuvvetli sesi odur. Telin ikinci modu aynı zamanda ortasından bölünmüş gibi titreşimidir. Bu titreşim daha az duyulsa da oluşur, gitarda 12. Perdenin üstündeki flageolet notaya tekabül eder. Bu durumda frekans iki katına çıkmış, titreşen tel boyutu da yarıya inmiştir. Bu oktav dediğimiz gamın 8. Sesini verir. Aynı tonun bir oktav yükseğidir. Tel aynı zamanda 3'e bölünmüş olarak da titreşir, bu da oktav + beşlidir. Yani eğer La'dan yola çıkarsak akorun ikinci sesi olarak Mi'yi verir. Tel bu durmaz dörde bölünmüş olarak da titreşir, bu durum da ikinci oktavı verir. Aynı tel aynı anda beşe bölünmüş olarak da titreşir ki bu da 2. Oktav + majör 3'lüyü verir. Yani La'dan yola çıkarak önce 5. Ton Mi'yi elde ettik, şimdi de La majörün 3. Tonu Do diyezi elde etmiş oluruz. Telin 6'ya bölünmüş hali ikinci oktav + 5'liyi verir ki bu daha önce elde ettiğimiz Mi sesidir. 7'ye bölünmüş hali akorun küçük yedilisini verir ki bu da La majör akoruna ekleyeceğimiz Sol sesidir. Buraya kadar majör gamlardı. Minör gamlarda olan olay gamın üçlüsünün modüle edilmesi yani diyatonal sistemde yarım ton pesleştirilmesidir ki bu da naturel minörü oluşturur. Bu işlemi 17. Ve 18. Yüzyıllarda kilise resmileştirmiştir. Yine de akraba majör gamlarla minör gamlar da aslında aynı gamlardan çıkarlar. Yani minör gamların tümü de bir telin armoniklerinde mevcuttur. Örnek verecek olursak. Bir Do majör gamı;
Do Re Mi Fa Sol La Si Do'dur.
Bu gamı La'dan başlayarak çalarsak tamamen aynı seslerle La minör gamına ulaşırız.
Do Re Mi Fa Sol La Si Do Re Mi Fa Sol La şeklinde. Aynı seslerden oluşan majör ve minör gamlara akraba gamlar deriz.
Bunlar piyanoda çok daha iyi duyulabilir hatta Bach'ın başlattığı Wohltemperierter Klavier akort şekli piyanolarda akordun tam tonlara değil de çıkrattıkları armonik yoğunluğuna göre yapılmasına neden olur. Diğer tür akort etme düz akorttur ve her tel matematiksel olarak tam olması gereken frekansa akort edilir. Bach'ın sisteminde ise Her tuşun üçlüsü en yoğun armoniği çıkartacak şekilde yani hafifçe kaydırılmış şekilde akort edilir. Sonraları üçlü yerine beşliyle tuşları eşleştiren akort teknikleri de gelişmiştir.
Bu platformda bu konuda bolca yanıtım var, merak eden, arayan bulur. Kısacası sesler aslında doğal, matematik ve fizikle Pisagor'dan beri aralarındaki ilişki inceleniyor. Varılan kanaat gam seslerinin hemen hepsinin temel sesin armonikleri olduğu. Tabii bundan Bach'ın Wohltemperierung akort şeklini ve Pisagor komasını ayrı tutarsak. Pisagor koması hakkında da bir yanıtım olmalı burada.
Müzikle kalın
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder